muratozsoy

Orta Avrupa'nın Biblo Kentleri

BUDAPEŞTE-Szentendre-Estergon, BRATİSLAVA,

VİYANA-Baden, PRAG-Karlovy Vary

MACARİSTAN, SLOVAKYA,
AVUSTURYA, ÇEK CUMHURİYETİ

Murat Özsoy
ozsoymurat@gmail.com

Orta Avrupa'nın Paris'i - BUDAPEŞTE - Macaristan

Macaristan’ın başkenti Budapeşte Unesco Dünya Kültür Mirası Listesi'ndeki yerini her anlamda hak ediyor doğrusu. Elizabeth Köprüsü, Parlamento Binası, Zincirli Köprü, Kahramanlar Meydanı, Balıkçı Tabyası, Matyas Kilisesi, Buda Kalesi, Gellert Tepesi ve Vaci Caddesi... Hepsi birbirinden sevimli, birbirinden etkileyici...

GÜZEL SANATLAR MÜZESİ - KAHRAMANLAR MEYDANI - BUDAPEŞTE

BALIKÇI TABYASI ÖNÜNDE AZİZ ISTVAN HEYKELİ - ESKİ BUDA - BUDAPEŞTE

MATYAS KİLİSESİ - KALE BÖLGESİ - BUDAPEŞTE

SANDOR SARAYI - CUMHURBAŞKANI KONUTU - KALE BÖLGESİ - BUDAPEŞTE

EFSANEVİ TURUL KUŞUNUN BRONZ HEYKELİ KRALİYET SARAYINI KORUYOR - KALE BÖLGESİ - BUDAPEŞTE
TURUL KUŞU HEYKELİ, 896 MACAR FETHİNİN BİNİNCİ YILDÖNÜMÜNÜ SİMGELER.

MATYAS ÇEŞMESİ - 1904 - KRALİYET SARAYI AVLUSU - KALE BÖLGESİ - BUDAPEŞTE
HEYKELLER: KRAL MATYAS İLE SEVGİLİSİ ILONKA

ŞAİR MIHALY VÖRÖSMARTY MEYDANI - VACI SOKAĞI CİVARI - BUDAPEŞTE

HEYKEL, ŞAİRİN SÖZLERİYLE BİRLİK OLMUŞ MACAR ULUSUNUN SİMGESİDİR:

"VATANIN MACARİSTAN, HİÇ DURMADAN HİZMET ET.

VİGADO KONSER SALONU - ViGADO MEYDANI - PEŞTE MERKEZ - BUDAPEŞTE
KONSER SALONUNUN CEPHESİ, ÖNEMLİ MACARLARIN HEYKEL VE BÜSTLERİYLE SÜSLÜ

PARLAMENTO - 1884-1902 - BUDAPEŞTE
MACARİSTAN'IN EN BÜYÜK BİNASINDA 691 SALON BULUNUYOR.

ALMANYA VE İNGİLTERE PARLAMENTOLARI ARDINDAN AVRUPA'NIN 3. BÜYÜK PARLAMENTOSU.

MACAR GECESİ - MACAR HALK DANSLARI VE ÇİGAN MÜZİĞİ - BUDAPEŞTE

Sanatçı Kasabası - SZENTENDRE - Macaristan

Budapeşte'nin 25 km. kuzeyindeyiz. Szentendre 1920'lerden bu yana pek çok sanatçı yetiştirmiş. Kasaba, sanatçıların eserlerinin sergilendiği pek çok galeriye ev sahipliği yapıyor. Szentendre'nin eski evlerinden çoğu 18. yüzyıldaki zenginlik döneminden kalma. Bu kasabaya Sırp mülteciler yerleşmiş olduğundan Blagovestenska Kilisesi gibi pek çok Ortodoks kilisesine rastlıyoruz.

SZENTENDRE

Eski Başkent - ESTERGON - Macaristan

Budapeşte'nin 46 km. kuzeybatısında, Macar Krallarına başkentlik yapmış ve Osmanlı döneminde adına şiirler yazılmış Estergon'dayız. Daha önce Budin’i ve Peşte’yi fetheden Kanuni Sultan Süleyman 1543’te Estergon Kalesi’ni on iki günlük bir kuşatma sonunda ele geçirdi.

Katedralin aşağısında 10.yüzyıl kale kalıntıları bulunuyor.

Macaristan'ın ilk Hıristiyan kralı Aziz Istvan burada vaftiz edilmiş ve 1000 yılının Noelinde Estergon'da taç giymiş. 250 yıl kadar sonra 1241'de Moğol istilası olmuş ve kent büyük ölçüde yıkılmış. Estergon Macaristan'ın en kutsal kenti, ülkenin başpiskoposu burada ikamet etmekte.

TUNA'YA BAKAN ESTERGON KATOLİK KATEDRALİ

PLEVNE MARŞI'NDAN ANKARA'NIN BAĞLARI'NA HER TÜR MÜZİK, SANATÇIMIZIN REPERTUVARINDA...

Tuna'nın En Dar Yeri - VISEGRAD - Macaristan

Budapeşte'nin 40 km. batısındayız. Visegrad Köyü Tuna Nehri'nin en dar yerinde kurulmuş.

Orta Avrupa'nın En Şirini - BRATİSLAVA - Slovakya

Macaristan'ın başkenti Budapeşte'den üç saatlik bir yolculuk sonrası Slovakya’nın başkenti Bratislava’ya ulaşıyoruz. Orta Avrupa’nın en şirin başkenti kabul edilen Bratislava Unesco Dünya Kültür Mirası Listesi'nde bulunuyor.

SLOVAK ULUSAL TİYATROSU - 1886 - BRATİSLAVA
AVRUPA'DA 200'ÜN ÜZERİNDE ÜNLÜ BİNAYA İMZALARINI ATMIŞ OLAN İKİ VİYANALI MİMARIN ESERİ.
TİYATRO, OPERA, BALE ve BALOLARA EV SAHİPLİĞİ YAPIYOR.

BRONZ HEYKEL CUMIL (MERAKLI) - 1997 - BRATİSLAVA
KENTİN EN ÇOK FOTOĞRAFI ÇEKİLEN YERLERİNDEN.
BAŞINI KANALİZASYON KAPAĞINDAN DIŞARI UZATMIŞ ÇEVREYİ İNCELEYEN BİR MERAKLI.
MERAKLI'YI FARK ETMEYEN SÜRÜCÜLERİN ZAMAN ZAMAN ONA ÇARPTIĞI OLUYOR.

1967'DE 70 YAŞINDA VEFAT EDEN BRATİSLAVA'NIN ÇOK SEVİLEN İNSANI NACI BİZİ ESKİ KENT'İN ANA MEYDANINA DOĞRU BUYUR EDİYOR - BRATİSLAVA

BRONZ HEYKEL NAPOLYON ASKERİ - 1997 - BRATİSLAVA
FRANSIZ GENERAL NAPOLYON BONAPART'IN ORDUSU 1805 VE 1809'DA İKİ KEZ BRATİSLAVA'DAYDI.
1805'TE BRATİSLAVA'DA BARIŞ ANTLAŞMASI İMZALANDI, 1809'DA İSE KENT BOMBALANDI.

İmparatorluk Başkenti - VİYANA - Avusturya

Avusturya’nın başkenti Viyana Unesco Dünya Kültür Mirası Listesi'nde yer alıyor. 20.yüzyıl Art Noveau mimarisi ile Hundertwasser Evleri, Stephans Katedrali, Ring Caddesi, Kartner Caddesi, Opera Binası, Hofburg Sarayı, Müzeler Meydanı, muhteşem Schönbrunn Sarayı Bahçeleri... Gerçekten çok hoş...

HUNDERTWASSER EVLERİ - 1985 - VİYANA
SANATÇI HUNDERTWASSER MODERN MİMARİYİ RUHSUZ OLARAK NİTELEMEKTEYDİ.
1985'TE BİR BELEDİYE APARTMANI BLOKU TASARLADI. APARTMANIN DÜZENSİZ RENK SIRALAMALARI VE SOĞAN KUBBELERİ ÇOK DİKKAT ÇEKİCİ.
KİMİLERİ BEĞENİYOR, KİMİLERİ DE BU APARTMANIN BİR OYUN SAHNESİNİ ANDIRDIĞI ELEŞTİRİSİNDE BULUNUYOR.

SCHÖNBRUNN SARAYI - 1730 - VİYANA
ŞAŞMAZ BİR SİMETRİYE SAHİP "GÜZEL PINAR SARAYI", AĞAÇLAR, PATİKALAR, ÇEŞMELER, HEYKELLERLE DOLU

TEPENİN ETEĞİNDEKİ NEPTÜN ÇEŞMESİ - 1780 - SCHÖNBRUNN SARAYI - VİYANA

SCHÖNBRUNN SARAYI - 1730 - VİYANA

SANAT TARİHİ MÜZESİ 1871-1890 MARIA-THERESIA MEYDANI - VİYANA

MOZART ANITI - 1896 - HOFBURG SARAYI - VİYANA
HOFBURG ALTI ASIR BOYUNCA AVUSTURYA'NIN KALBİYDİ

VEBA SÜTUNU - 1679 VEBA SALGININDAN VİYANA'NIN KURTULMASI ANISINA.

OPERA - 1869 - VİYANA
1945'TE BOMBALANDI. 1955'TE YENİDEN AÇILDI

LIECHTENSTEIN ŞATOSU - VİYANA - Avusturya

"YÜZÜKLERİN EFENDİSİ" FİLMİNİN ÇEKİLDİĞİ
12.YÜZYIL MUHTEŞEM MİMARİSİYLE LIECHTENSTEIN ŞATOSU - VİYANA

SEEGROTTE YERALTI GÖLÜ - VİYANA - Avusturya

II. DÜNYA SAVAŞI'NDA UÇAK FABRİKASI OLARAK KULLANILAN

SEEGROTTE MÜZESİ VE YERALTI GÖLÜ - VİYANA

Heiligenkreuz Manastırı - VİYANA - Avusturya

8 ASIRDIR FAAL OLARAK DİNİ EĞİTİM VERİLEN, 2007’DE PAPA TARAFINDAN ZİYARET EDİLMİŞ OLAN, HEILIGENKREUZ MANASTIRI

HEILIGENKREUZ MANASTIRI

AVUSTURYA’NIN EN ÖNEMLİ MANASTIRI HEILIGENKREUZ MANASTIRI

Termal Kent - BADEN - Avusturya

BADEN

Viyana'nın güneyindeki Viyana Koruları'nın tepelerinde kaplıcalar ve şarap üreten kasabalar yer alıyor. Bu kasabalardan en ünlüsü Baden. Kasabada sıcak su kaynakları bulunuyor. Kükürtlü su ve çamur banyosu ile 36 derecelik havuzlar romatizmaya iyi geliyor. 1800'lü yılların başında Baden, Viyana saray halkı arasında çok gözdeymiş.

PARK, BADEN MERKEZİNDEN VİYANA KORULARI'NA KADAR UZANIYOR.

BİR GÜL BAHÇESİ YANI SIRA BEETHOVEN VE MOZART ANISINA BİR MÜZEYE DE EV SAHİPLİĞİ YAPIYOR.

BEETHOVEN' DOKUZUNCU SENFONİ'Yİ BADEN'DEKİ EVİNDE BESTELEDİ.

Yüz Kuleli Kent - PRAG - Çek Cumhuriyeti

İsveçlilerin “sevilen çocuğun adı çok olur” diye bir deyimleri vardır. Doğru olsa gerek ki, Prag’a ya “Yüz kuleli kent”, ya “Altın kent” diyorlar, ya da işi biraz daha büyütüp “Kentlerin anası” adını veriyorlar.

Vlatava Nehri’nin iki yakasına kurulmuş olan Prag, gördüğüm başkentlerin en şirinlerinden biri. IV.Karl’ın, Prag’ı ortaçağda Batı Avrupa’nın başkenti yapmış olması hiç de boşuna değil doğrusu. Bin yedi yüz tarihi anıta sahip Prag’da, sokakta dolaşırken insan kendini asırlarca geriye uzanan bir tarih turuna çıkmış gibi hissediyor. Prag mimari açıdan da o derece zengin ki, Goethe bu kenti, “dünya tacının en güzel mücevheri” olarak tanımlamakta hiç mi hiç sakınca görmemiş. Ve işin ilginci, pek çok şey, asırlar önceki haliyle korunmuş sanki Prag’da.

Kentin en fazla turist çeken merkezlerinden biri Prag Kalesi. Kalenin içindeki Aziz Vitus Katedrali inanılmaz derecede hoş. Ancak, “ne zaman yapılmış bu katedral?” derseniz, işte bunun cevabı hayli düşündürücü... Çünkü, inşaat 1344’te başlamış ve ancak 1929’da tamamlanabilmiş. Yani tam 585 yılda... Sabrın sonu selametmiş ama böylesine bir sabır da hiç az buz değil doğrusu.

VİYANA'DAN BEŞ SAATLİK YOLCULUK SONRASI ÇEK CUMHURİYETİ’NİN BAŞKENTİ PRAG'A ULAŞIYORUZ - HRADCANY KALESİ - PRAG

TGM - TOMAS G. MASARYK HEYKELİ - HRADCANY KALESİ - PRAG
ÇEKOSLOVAKYA 1. DEVLET BAŞKANI

AZİZ VİTUS KATEDRALİ - İNŞASINA 1344'TE BAŞLANIR. 670 YILI AŞKIN BİR TARİHE SAHİP - PRAG

OYUNCAK MÜZESİ - PRAG

PRAG UNESCO DÜNYA KÜLTÜR MİRASI LİSTESİ'NDE YER ALIYOR. PETRİN KULESİ, AZİZ VİTUS KATEDRALİ, BAŞBAKANLIK SARAYI, AZİZ GREGOR KİLİSESİ, SİMYACILAR SOKAĞI VE OYUNCAK MÜZESİ'NİN BULUNDUĞU KALE BÖLGESİ, KRALİYET BAĞLARI, KAFKA MÜZESİ’NDEN TEK-YÖN SOKAĞI, KAMPA ADASI, AŞIKLAR KÖPRÜSÜ VE PRAG'IN SİMGESİ OLAN KARLUV KÖPRÜSÜ... PRAG'A "YÜZ KULELİ KENT" DENİR, AMA KULE SAYISI ÇOK DAHA FAZLA...

JOHN LENNON DUVARI - MALA STRANA MAHALLESİ - PRAG

AVRUPA’NIN EN ESKİ YAHUDİ MAHALLESİ - PRAG

KARLUV KÖPRÜSÜ

Bin küsur yıllık bir tarihe sahip olmanın azametiyle kurum kurum kuruluyor Prag. Kentin sokaklarında dolaşırken bir kentte değil de, dev bir açık hava müzesinde imişiz gibi geliyor hep bize.

İşte bu müze kentin en ünlü yapılarından biri Karluva Köprüsü. Vlatava Nehri üzerindeki köprülerin en eskisi olan Karluva Köprüsü’nün tarihi 1347’lere dek uzanıyor. Söylenenlere bakılırsa, “yesin, içsin, semirsin ve güçlü olsun!” diye köprünün harcına şarap yanı sıra, yumurta da katılır. Prag’ın yumurtaları kâfi gelmez, Moravya ve Bohemya’daki kasaba ve köyler de “sepet sepet yumurta, sakın beni unutma!” rumuzuyla yumurtalar yollarlar sevgili köprülerine...

Bu da yetmez, köprünün harcı tam kıvama gelsin diye kesilmiş süt ve peynir gönderenler bile olur... Böyle harç da her köprüye nasip olmaz doğrusu… Sevgili köprüleri yalnız kalmasın diye de otuz heykel yerleştiriverir Praglılar köprünün her iki yanına. Böylece köprü, köprü olmaktan çıkar ve tam bir açık hava müzesine dönüşür. Müzeliği yanı sıra, köprünün bir diğer özelliği de pazar yeri gibi oluşu. “Nerede hareket, orada bereket!” inancına sıkı sıkıya sarılmış olan müteşebbis satıcılar, asker kalpağından yağlı boya tabloya, küpeden kuklaya kadar aklınıza gelen gelmeyen her şeyi satmaya çalışıyorlar turistlerin çok sık uğradığı bu “yumurtalı köprü”de...

Karluva Köprüsü’ne yaslanıyor ve sulara bakıyoruz uzun uzun…. Prag’ın varı yoğu olan ve kenti boydan boya geçen Vlatava Nehri’nin sularına... Nehir, otuz kilometre boyunca kentin içinde dolaşıp duruyor. Kent ve nehir arasındaki bu aşk, sekiz ada ve on sekiz köprüyle de iyice perçinlenmiş durumda.

12. YÜZYILA TARİHLENEN AZİZ NİKLAUS KİLİSESİ ve JAN HUS ANITI
ESKİ ŞEHİR MEYDANI (STAROMESTSKE NAMESTI) - PRAG

JAN HUS 1415'TE SAPKIN İLAN EDİLDİ VE KAZIKTA YAKILARAK İDAM EDİLDİ.
ANIT, HUS'UN ÖLÜMÜNÜN 500. YILINDA 1915'TE AÇILDI. ANITTA İKİ GRUP YER ALIYOR:
ZAFER KAZANMIŞ HUSÇU SAVAŞÇILAR VE 200 YIL SONRA GÖÇE ZORLANAN PROTESTANLAR.
ANITTAKİ GENÇ ANNE İSE ULUSAL UYANIŞI SİMGELİYOR.

Prag Kalesi ve Karluva Köprüsü yanı sıra, turistlerin en fazla rağbet ettiği yerlerden birisi de Eski Kent. Kent meydanında ilk dikkatimizi çeken, sırf, “Kilise, gücünü kötüye kullanıyor!” dediği için bundan altı asır önce yakılan din reformcusu John Huss adına dikilen heykel oluyor.

TYN KİLİSESİ - ESKİ ŞEHİR MEYDANI - PRAG

TYN KİLİSESİ YAPIMINA 1365'TE BAŞLANMIŞ. 650 YILI AŞKIN BİR TARİHE SAHİP.
KİLİSENİN GÖRKEMLİ KULE KÜLAHLARI ESKİ ŞEHİR MEYDANI'NA HAKİM - PRAG

ASTRONOMİK SAAT ve TYN KİLİSESİ - PRAG

Eski Kent’in ilgi odaklarından kuşkusuz en önemlisi, beş asırlık Astronomik Saat’in bulunduğu kule... Saat başı yaklaşırken kulenin önünde mahşeri bir kalabalık toplanıyor. Her saat başında tekrarlanan ritüel neredeyse başlamak üzere. Tam saat başında kuledeki Azrail figürü, çanı çalıp bir kum saatini ters çeviriyor. Ardından, Astronomik Saat’in üzerindeki iki pencere açılıyor ve on iki havariden her biri camın önünde arz-ı endam ederek toplanan halkı selamlayıp geçiyor. Bir karganın kanat çırpıp gaklaması da kum saatinin boşaldığının habercisi oluyor. Azrail’in yanındaki başında sarık bulunan kişi ise kafasını “hayır” anlamında iki yana sallıyor.

Söylenenlere ve yazılanlara bakılırsa, Azrail’in yanındaki adam bir Türkü sembolize etmekte, kum saatinin boşalıp ömrünün dolmasına karşın, kafasını bu şekilde iki yana sallayarak ölüme hazır olmadığını anlatmakta. Her ne kadar, “Açmamak olmaz, ölüm kapıyı çalınca” derlerse de Türkün kapıyı açmaya hiç mi hiç niyeti olmadığı son derece aşikar.

Saatin öte yanında iki insan figürü daha var. Bunlardan biri “insan tamahkârlığını” diğeri de “güzelliğin geçiciliğini” sembolize etmektedir. Kum saatinin boşalmasıyla birlikte pencereler kapanıyor ve çanlar çalmaya başlıyor. Kulenin önündeki kalabalık da bir saat sonra yeniden buluşmak üzere Eski Kent’in daracık sokaklarına dağılıveriyor...

Kafamızda Astronomik Saat’in sırlarıyla Eski Kent meydanında dolaşırken parke taşları arasındaki plakette “Meridianus” diye başlayan bir yazı gözümüze çarpıyor. Burası, Prag Meridyeni’nin geçtiği yer. Bu yazıyı her iki yöne doğru izleyenlerin soluğu Kuzey ve Güney kutuplarında alıvermesi içten bile değil...

VENCESLAV MEYDANI - PRAG

Prag’da Eski Kent olduğuna göre bir de Yeni Kent olsa gerek değil mi? Evet o da var. Yeni Kent’in göbeğinde Wenceslas Meydanı yer alıyor. Burada bir zamanlar at alım satımı yapıldığından meydanın eski adı At Pazarı’dır. Zamanla bu meydan ticaretten usanır, siyasetle uğraşmaya başlar ve 1968 “Prag Baharı” ile başlayan politik kariyerini 1989 “Kadife Devrim”i ile sürdürerek kitle gösterilerinin merkezi olur.

Kralın Banyosu - KARLOVY VARY (KARLSBAD) - Çek

Prag'ın 140 km. batısında, Çek Cumhuriyeti'nin Batı Bohemya bölgesinde, kaplıcalarıyla ünlü turizm kentindeyiz. Karlsbad bir sağlık ve termal kenti. 1370'te İmparator 4. Karl tarafından kuruldu. Uluslararası Karlovy Vary Film Festivali, kâğıt helvaları ve porselenleri ünlü.

Kentin adı "Kralın Banyosu" anlamına geliyor. Rus Çarı Büyük Petro 1711'de, İngiliz Kralı 7.Edward 1907'de kenti ziyaret etti.

Kentte 12 sıcak mineral suyu kaynağı bulunmakta. En sıcağı 72 derece ve 12 metreye yükseliyor. Suyu sindirim hastalıklarına iyi geliyor.

1918'DE ATATÜRK’ÜN TEDAVİ GÖRDÜĞÜ CARLSBAD PLAZA OTELİ – KARLOVY VARY
ATATÜRK, AĞIR BİR BÖBREK HASTALIĞI NEDENİYLE 1 HAZİRAN-28 TEMMUZ 1918 TARİHLERİ ARASINDA VİYANA VE KARLOVY VARY'DE TEDAVİ OLMUŞ. O YILLARDA KARLOVY VARY AVUSTURYA-MACARİSTAN İMPARATORLUĞU SINIRLARI İÇİNDE. ATATÜRK, BU TERMAL KENTTE 30 HAZİRAN-28 TEMMUZ 1918 ARASINDA 156 SAYFALIK ''KARLSBAD HATIRALARI'' NI KENDİ EL YAZISIYLA OSMANLICA VE FRANSIZCA KALEME ALMIŞ.